Je doet een andere broek aan, of je gaat niet mee hoor ik ze zeggen. Je accepteert me maar zoals ik ben of ik ga niet mee, schreeuwt hij terug. 

(Geïnspireerd door het boek van Damiaan Denys, Het tekort van het teveel)'De psychiatrie claimt als medische wetenschappelijke discipline wel het alleenrecht over onze mentale gezondheid, maar kan geen beterschap garanderen. Sterker nog, ze verzint voortdurend waanzinnige stoornissen die mensen ziek maken om hen nadien met efficiënte behandelingen de dood in te drijven. De psychiatrie is de enige medische discipline die mensen niet beter maakt maar slechter maakt en niet geneest maar dood.' ....... Waarom is de kritiek op de psychiatrie zo massaal, radicaal en zo veroordelend?

Kom je me helpen mijn tuintje op te ruimen? Als iemand dit soort vragen heeft ben ik er altijd meteen bij, dat zijn de betere voorstellen Ik loop met hem mee naar achteren en beland in een zee van glas. In alle soorten en mate liggen scherven. Tsjaa, zegt hij dan, het regent hier kopjes zoals je ziet?Uhu, laat ik hem weten en kan mijn lachen bijna niet inhouden. Echt hoor, zegt hij met een brede grijs, ik praat geen onzin hoor. Dat zal, zeg ik, maar toch is jou verhaal niet altijd wat ik meemaak, en dat beaamt hij dan ook wel weer. Hij weet inmiddels na al die jaren psychose dat wij niet alleskunnen zien wat hij ziet.Ineens denk ik aan de vele verhalen van een van de mensen die boven verblijft en besef ik me dat deze man gelijk heeft. De cliënt boven heeft als hobby dingen naar beneden te gooien. Handdoeken, fruit......en kopjes....

De spanning loopt de hele middag al op en ik wordt gevraagd of ik met hem in gesprek wil gaan. Ik begeleid hem al een aantal maanden en de persoonlijke aandacht lijkt hem vaak wel goed te doen.In de avond loopt de spanning verder op en schreeuwt hij tegen collega's dat hij pijn heeft en die stomme dokter niets doet. Hij moet naar het ziekenhuis.Ik ga naar zijn kamer en vraag of ik even bij hem mag zitten. Hij knikt en ik ga naast hem op zijn bed zitten, net wat te dichtbij en dat lijkt hij prettig te vinden want hij blijft rustig zitten. Er is vaak zo weinig warmte voor hem, hoe eenzaam zou dat moeten voelen als niemand je ooit aanraakt. Zijn Nederlands is slecht naar meestal komen we er wel uit. Zijn had doet pijn, gebroken zegt hij, bij basketbal. Ik steek mijn hand uit en vraag of ik mag kijken. Rustig onderzoek de hand en zie er niets vreemds aan.

Na een waterval aan woorden en heftige energie valt hij eindelijk even stil. Hij voelt zich opgesloten en vertrouwt niemand. Hij voelt zich niet alleen opgesloten, hij is het ook. Na een incident met agressie is hij overgeplaatst naar een high care afdeling. Hij wil nu terugkomen naar de afdeling waar hij zat, maar op zijn voorwaarden, en dat gaat niet. De medicatie maakt hem gek zegt hij, en dus neemt hij het niet en zonder medicatie is hij zo in de war dat zelfs zijn zinsopbouw niet langer begrijpelijk is en is hij heel wantrouwend en vecht hij eigenlijk voor zijn leven, althans zo beleeft hij dat.Ineens kijkt hij me aan, wil je koffie? vraagt hij? Nou, lekker, dank je wel. Dan moeten we naar de keuken, heb jij de sleutel? Ik schud mijn hoofd. Helaas, zeg ik. Ik werk hier niet hé. Samen gaan we een sleutel vragen. Ik besef me ineens hoe het moet zijn om zo afhankelijk te zijn. Ik krijg een sleutel mee en hij laat me de keuken zien. Daar verandert zijn houding en lijkt hij wat meer te ontspannen. Met allebei een bakje koffie wandelen we terug en ga ik aan tafel zitten. Hij niet, hij vertrouwt niemand en houdt alles in de gaten.

Vertrouwen is zo'n natuurlijk ding voor mij, ik vertrouw iedereen tot iemand me het tegendeel bewijst en vanaf het moment dat iemand dat vertrouwen schendt, is er iets weg. Iets waarvan ik, nu het weg is, pas voel hoe bijzonder dat was. Kinderlijk naïef word ik er wel om genoemd voor mijn positieve mensbeeld. De manier waarop het gezegd werd deed mij meestal denken dat dat niet oké was. En het alternatief was wantrouwen? Moet ik iemand dan wantrouwen tot ik weet dat ik hem of haar kan vertrouwen? Dat leek mij maar een gedoe, want hoe bepaal ik dat dan, wat het betekent het eigenlijk om iemand te vertrouwen.Onlangs werd mijn vertrouwen geschonden, en dat gebeurde natuurlijk al op vele manieren in mijn leven, dit keer was het in de professionele setting. Dat is me niet eerder op deze manier overkomen. En daar stond ik dan. Woest, teleurgesteld, en ik proefde iets van rouw. Hoe dan? En wat is professioneel op het moment dat een cliënt je vertrouwen schaadt? Is dit wel passend?

Ik werd ermee wakker laatst en kon de slaap niet meer vatten. Er opende een deur naar het waarom van schrijven. Ik zag hoe we onze woorden gebruiken om dingen te duiden, om ons te verbinden en om te creëren. En ik zag hoe woorden breken, oorlogen veroorzaken, eenzaamheid creëren en onszelf en anderen gevangen houden.Ik zag ook hoe woorden soms zo snel en reactief ingezet worden, ten goede van ons gelijk, hoe woorden de functie van wapens kunnen krijgen wanneer we ze in die reactiviteit afvuren.In werkelijkheid zijn woorden een onderdeel van de magie van deze wereld.

Wat als er iemand tegenover je staat, waarvan de rechter zegt dat hij of zij opgenomen moet zijn, en hij is woest.Hij voelt zich opgeslotenBetutteld,BepaaldGevangenGekAlsof hij niets waard isAlsof hij niets meer te zeggen heeften dit rijtje gaat nog wel even doorWoede spat uit zijn ogen, vuisten gebaldGaat er iets kapotGa ik kapotS*** wat nu?Soms wordt er iets afgedwongen,iemand die echt weg wiliemand die echt geen medicatie wiliemand die toch zei dat hij geen suiker in zn koffie hadwaarom nooit meer een koekjeSoms is er angst,angst om gek te worden, gek te blijvenangst om in een gesticht te zitten bij de andere gekkenangst voor eenzaamheidalleen staanEn soms is er machteloosheid en verdrietmaar ja, verdriet....hoe doe je datZoveel boosheid op je af krijgen is intens, en we leren dan ook hoe dat te doen.Dat je moet de escaleren,dat je soms gewoon maar de deur open moet zetten,dat je soms stevig in je schoenen gaat staan en zegt STOPDat je soms met zoveel mensen moet zijn, dat de ander opgeeftEn dan de boosheid van de omgeving als we de deur open deden om veiligheid te garanderen.Frustratie van de familie,irritatie van de politie, beveiliging, omstandersBen ik veilig,zijn de cliënten hier veilig,is hij zelf veilig,Wat te doen,Wat te doenWe zoeken naar de oorzaak,We stemmen afbuigen meezetten ons schrapvragen om hulpondersteunen elkaarBoosheid is een onderdeel van ons werkhet is zo normaal, je krijgt het al op schoolen soms denk ik ineens verwonderthoe normaal is dit eigenlijkHet gevaar is reëel gevaar,mensen sterven tijdens een dagje werken mes, een schaar een vuistEn meestal is het gewoon een mens die ontmoet wil wordeneen mens vol verdriet,vol pijn en traumavol eenzaamheiden vol verwarde gedachtenWerken met woede is en blijft ingewikkeld. Een veld wordt opengetrokken van veiligheid en onveiligheid,van macht en machteloosheidvan controle enpffffffwerken met woede blijft ingewikkeld~Marieke

Ron woont al 10 jaar binnen een psychiatrische instelling. Dat was nooit de bedoeling geweest, maar zo is het wel gegaan.Toen de wereld ineens bedreigend werd, en zijn gedachten niet meer samenhangend waren, lukte het hem niet meer om voor zichzelf te zorgen.Mensen maakten zich zorgen en kwamen kijken hoe het ging. Ze kwamen met velen en kwamen bedreigend over, hij wilde ze weg hebben kosten wat kosten en toen ze niet weg gingen...... Ze belden de politie. Hij weet niet meer wat er gebeurde, het leek een droom en een zwart gat tegelijkertijd.

Wanneer mensen stervende zijn, wordt het ineens reëel om de Ziel in overweging te nemen. Wat gaat er eigenlijk dood, en wat zou er nog meer gebeuren zijn ineens urgente thema's.En bij leven? Als de dood nog zo ver weg lijkt? Hoe reist onze Ziel eigenlijk door het leven? In het dagelijks leven neig ik zelf ook vaak op te gaan in de woorden en verhalen die we onszelf en elkaar vertellen.Wanneer woorden niets meer raken door verwardheid van de mind, of door het ontbreken van enig levenslust, zijn woorden niet langer functioneel. Bij mensen met een psychose is dat zo duidelijk, een gesprek is voor alle partijen een ware uitdaging.En ik dacht ineens, hoezo is dat voor jou en mij eigenlijk anders?

Wanneer ik je tegen kom zit je schreeuwend op een bankje. Ik ben eigenlijk onderweg naar huis, het was een lange dag maar je hebt mij ook gezien en je herkent mij. Waarom doen die mensen zo rot schreeuw je naar me en ik zie je wanhoop.Nou, goed dan, ik zal even bij je gaan zitten. Heb je een vervelende ervaring gehad vandaag? Vraag ik je en je begint te vertellen. Over een afdeling waar je opgesloten zit. Waar ze gif in je eten doen, waar de mensen raar doen. Waar je niet weg mag, en je kunt niet naar huis, daar is teveel verleidingen van dingen die zo slecht voor je zijn. De tv is ook gif, vertel je me, al die negative nieuwsberichten, daar wordt je toch depressief van. En ik beaam dit, ik heb ook geen tv meer om die reden vertel ik hem. En op de afdeling staat dat ding de hele dag aan, al die berichten, dat is toch ook om gek van te worden, laat je me weten.

Waarom ik zorgverlener werd? Omdat ik dat heel goed kon. Als oudste dochter had ik heel goed leren zorgen. Voor mijn siblings, voor mijn ouders, voor iedereen die niet goed voor zichzelf kon zorgen. Daarna babysitten, en uiteindelijk zorg verlenen.Gaandeweg kreeg ik veel ideeën over wat goede en slechte zorg en zelfzorg inhield. Omdat ik niet zo fysiek was ingesteld, besloot ik de opleiding binnen de ggz te gaan doen. Daar kon ik mijn kwaliteit van praten en weten goed kwijt.En zo ondersteunde ik mensen in hun helingsprocessen maar zag ik ook al snel dat ik vooral affiniteit had met de mensen die chronisch verdwenen of verdwaald leken in hun mind. Tijden kon ik bij mensen zitten, en luisteren naar de woorden, en mij verwonderden over de bizarre constructies die ze probeerden te bouwen om iets duidelijk te maken of een ander te bereiken .

Soms kom ik jou tegen en kijken we elkaar aan. Je begint te praten en ik snap er niets van.Achter de woorden probeer ik je te voelen, maar ik kan jou niet vinden.Ik gebruik mijn eigen woorden en voel hoe mijn systeem opzoek is naar verbinding.Je begrijpt me niet en begint te mopperen. En als je me dan nog niet begrijpt, scheld je me uit en loop je weg.

Na een drukke werkdag gisteren waarin er veel op mijn pad kwam wat ik aandacht wilde geven en goed af wilde ronden belandde ik eerst in een mooi gesprek met een nieuwe collega. Een gesprek die heel snel een laag dieper ging als wat ik gewend was op de afdeling.Ik ervaar die momenten altijd als kadootjes, wat dat dan precies is, kan ik nog niet geheel in woorden vatten. Ik wandelde met een druk systeem en verrast naar de stad waar ik de film Samsara ging bekijken.

"Pijn is onvermijdelijk, lijden is een optie."Pfffff, nou ga daar maar eens mee zitten. Dat lijden een keuze is. Woest maakte het mij toen ik het voor het eerst hoorde. Mijn lijden was Geen keuze. Er was lijden, mijn leven was niet zo gemakkelijk. En dan mocht ik nog niet klagen, want mensen in oorlogsgebied dan, of die kindertjes in de arme landen die honger hadden, was het hun keuze om te lijden?Jaren zijn voorbij gegaan en ik leerde mediteren, ik leerde kijken naar wat er in mij gebeurde als er pijn was. Ik leerde reflecteren, stapje voor stapje te ontleden hoe het in mij werkt. En ineens zag ik het, lijden was wel een keuze, maar niet een gemakkelijke. En het inzicht verloste mij niet van het lijden, omdat ik ook zag dat lijden in vele gedaantes komt en de keuze zelf soms al een lijdensweg op zich kan zijn.

Wanneer het leven zo donker voelt, zo zwart, dat er nergens meer licht te zien is.Wanneer er alleen maar schuld en schaamte door het systeem trekt en alle hoop verdwenen lijktDe tranen stroomden over zijn wangen, stil verdriet en ik was niet zeker of hij wilde praten.Is het de kou vroeg ik, of ben je eigenlijk heel erg verdrietig?Ik ben zo verdrietig, zei hij ineens. Zo verdrietig, ik zie het allemaal niet meer. Alles lijkt zo donker. Ik heb het zo verknald, met een vrouw, met m'n werk, ik weet niet langer waar ik het nog voor doe.

Gisteren stonden er ineens 10 man sterk brandweermannen en vrouwen om mij heen toen we vergaten de brandweer af te bellen na een vals alarm, en dat terwijl ik allerlei andere zaken aan het regelen was.... Ik moest een formulier invullen hoe het mis had kunnen gaan en ik kon kiezen uit onkunde, gebrek aan scholing, onoplettendheid...... tsjaaa het waren al die dingen eigenlijk.In mij kunnen voelen en houden dat ik het niet goed had gedaan is een nieuwe kracht zo bleek. Ik was wel geschoold en had het tot op heden (gelukkig) nog niet meegemaakt, dus onkunde. En ergens wist ik wel dat ik moest bellen maar ik was alleen met te veel tegelijkertijd bezig. Ik zal nu iig nooit meer vergeten de brandweer af te bellen.

Dit is mogelijk een van de lastigste thema's waar ik over schrijf als het zorg aangaat. Ik zoek al een paar dagen naar de reden daarvan, en ik kom er veel in tegen. Het thema zorg met dwang. Er hangt nog zo'n taboe omheen. Tijd voor openheid vanuit ons allen.Wat als iemand niet vind dat hij zorg nodig heeft, en als zorgverlener zie je iemand verslechteren. Slechte zelfzorg, verwardheid die toeneemt, achterdocht en bij tijden toenemende verbale of fysieke agressie. Waar liggen de grenzen van wat we kunnen houden als zorgsysteem met elkaar. Hoe garanderen we de veiligheid van eenieder?

Ik hoor wel eens dat mensen vinden dat ik naïef ben, ik moet altijd een beetje lachen en zie mezelf meer als iemand die altijd het goede in mensen ziet, en misschien soms wel tegen het naïeve aan. Op het moment dat ik geconfronteerd wordt met het duister in mensen kan dat soms echt een soort kortsluiting geven in mijn systeem.Ik werd betrokken bij oplichtingspraktijken van twee jonge mensen die het voorzien hadden op het geld van een van de cliënten. Hun verhaal loog er niet om en de dreiging was voelbaar. Drugs, mafia, geweld...het kwam allemaal voorbij, als dreigementen, als leugens, als gekonkel en ik stond met verbazing te luisteren. In een zeer deëscalerende poging ben ik overal onder gaan zitten. Ik geloofde de jonge man in zijn verhaal, toonde medeleven, noemde dat ik hem helaas niet kon helpen op dit moment en vertelde hem dat we zouden kijken hoe we hem morgen zouden kunnen helpen maar voor nu moest hij vertrekken.

Er zijn aspecten van onszelf die we niet graag laten zien aan anderen, of aan onszelf, de schaduwzijde. Toch is het leven behoorlijk ingewikkeld als we die zijde krampachtig weg moeten houden van alles en iedereen, en we dan prompt deze zien oppoppen in anderen en we ook dat proberen te handelen. Als een spel waar je een blokje wegslaat en deze ergens anders weer oppopt, iedere keer weer....Wanneer ik samen met iemand zit die zo hard werkt om wat hij lelijk vind weg te houden van mij besef ik me dat dat op subtiele lagen zoveel meer doet dan ik in eerste instantie dacht. Zo ken ik de overtuiging dat ik alles altijd allemaal alleen moet doen. Er is niemand voor mij, niemand die mij helpt, en zo zijn er nog wat kleuren van deze overtuiging.

Soms reikt een zorghand niet ver genoeg meer. We proberen dan zo goed en zo kwaad als het kan te helpen, maar uiteindelijk moeten we iemand dan toch overplaatsen. Dat is niet gemakkelijk, mensen die op een psychiatrische afdeling gezeten hebben, kampen met een enorm stigma.Zo ook deze man. Heel lang was het een knorrepot en kon er weinig vriendelijks af bij hem. Maar de laatste maanden is er iets gaande in zijn lijf, en waarschijnlijk in zijn hersenen. Langzaam valt van alles uit en zijn stemming wordt mild tot vriendelijk. Inmiddels kunnen wij hem hier niet langer goed verzorgen. Lichamelijke zorg is voor velen echt een andere tak van zorg dan psychische zorg.

Onmacht, dat is echt niet te doen. Niet bij machte zijn om te veranderen wat niet klopt, niet bij machte zijn iemand te helpen omdat deze niet geholpen wil worden, of omdat ze niet weten hoe. Onmacht om de agressie tegen elkaar, tegen systemen, tegen onszelf. Geregeld sta ik er midden in en ervaar ik onmacht omdat ik niet weet wat te doen om mensen te helpen en ik blijkbaar het idee heb dat ik dat moet doen. Of dat nou cliënten zijn, of kinderen, of geliefden. Ondoenlijk.Onmacht staat niet tegenover macht, daar werd ik vanochtend mee wakker. Macht betekent in mijn geval dat ik mijn kracht heb weggegeven. Weggegeven aan een ander, aan een institutie, of aan een systeem of een hogere macht.

Wat als je vlucht uit een land die in oorlog is met zichzelf, met zijn eigen bevolking, of God mag weten waarmee. Je komt aan in het beloofde land waar je zult werken en geld zult verdienen om je familie financieel bij te staan en met een intense hoop dat je ooit je familie weer zult zien en in de armen zult sluiten zo denk jij.Iedereen thuis heeft mee gespaard voor jou reis, en met dat geld ga je op pad. De weg is zoveel gevaarlijker als je dacht. Er is veel misbruik en agressie maar je zet door, met het beeld in gedachten van het beloofde land.Wanneer je aankomt wordt je in een groot gebouw samen gezet met mensen uit allerlei landen. Je verstaat elkaar niet, en je begrijpt niets van allerlei gebruiken en gewoonten. Tot overmaten van ramp blijkt het gros van de mensen een trauma opgelopen te hebben eerder in hun leven en door dat wat maakte dat ze op de vlucht deed gaan en zeker ook tijdens het vluchten.

"Goede palliatieve zorg is vooral creativiteit en medemenselijkheid."Wanneer ik de kamer binnenkom om meneer te vragen of hij na een lange nacht nog wat van mij nodig heeft, of hij gewassen wil worden komt er een muur van scheldwoorden op mij af. Lichtelijk verbouwereerd staar ik hem aan en vraag me razendsnel af wat er gaande is. Dan zie ik dat hij een urinaal aan probeert te leggen. Ik ga al, zeg ik, als ik wat kan doen dan bel je maar en ik draai me om. Binnen wordt het weer rustig.Een uur later belt hij inderdaad, en als ik bij hem kom krijg ik zijn excuses. Hij heeft mijn hulp nodig. Zijn wantrouwen is reuze groot, er is hem zoveel ontnomen in zijn leven en ook wij ontnemen hem steeds dingen. 

Wat als de realiteit zoals jij hem ziet, hoort, voelt en ervaart ineens niet de juiste blijkt. Jou realiteit raakt in conflict met de realiteit van anderen. Je raakt wat in de war, je zoekt naar herkenning, verbinding en hoe meer je probeert de realiteit te toetsen en houvast te vinden, hoe verder je verwijdert raakt. Verwijdert van dat wat jij dacht dat waar was, verwijdert van anderen en verwijdert van jezelf.Je grijpt om je heen maar niemand lijkt t te begrijpen of doet enige moeite om jou te begrijpen. Zij zitten vast in hun verhaal en je voelt dat daar geen ruimte in zit. Ze proberen je te overtuigen en als je boos wordt wordt je of met rust gelaten of gedwongen hun realiteit aan te nemen als de jouwe, je geraakt in conflict, met jezelf, met de ander en met de wereld.

"Heel vaak is er niets op te lossen, maar kun er wel gewoon voor iemand Zijn, en dat maakt alle verschil."

Als ik iets leer van mensen die psychoses is het vertragen en leren begrijpen waar iemand uithangt. Dat is tot nu toe een flinke taak, want net als met het leren van een nieuwe taal ervaar ik ook hier dat ik iemand zijn taal en beleving moet leren begrijpen. Alsof we samen eerst weer moeten onderzoeken welke woorden we gebruiken voor welke zaken.Ik hoorde iemand van de week zeggen dat schizofrenie niet bestaat als ziekte en dat psychoses door ons verkeerd begrepen worden. Ik ben dan meteen gefascineerd, wat zou het dan wel zijn? Hij legde uit dat mensen met psychoses eerder helder voelen, helderziend, helder horend of helder ruikend zijn.

Een belangrijk thema kwam voorbij deze week. Namelijk wanneer onze overlevingsmechanismen problematisch worden.Ik werk af en toe op een afdeling waar een hoop mensen last hebben van een zeer traumatische jeugd. Sommige ervaringen zijn zo intens geweest dat hun systeem ter overleving een stuk van zichzelf hebben afgesplitst zodat ze in het dagelijks leven kunnen blijven functioneren. Hoe heftiger het trauma, hoe dieper het weggestopt dient te worden, en wanneer er meerdere traumatische ervaringen zijn is het zelfs mogelijk dat er meerdere delen afgesplitst worden.

Wat als de wereld zo anders is als jij denkt dat hij is

Dat het dat kleine meisje was, dat schreeuwde om erkenning. En al die interne jongens en meisjes die wij allen in ons dragen, zo wanhopig op zoek naar contact met hun moeder, of met hun vader, en die door welke omstandigheden of conclusies dan ook, leven in afgescheidenheid

Verpleegkundige, roeping of gewoon werk? Een roeping is een innerlijke drive, kracht die iemand heeft om een taak te vervullen. Vroeger was dat vooral een geestelijke/ religieuze taak, tegenwoordig zijn het vaak de maatschappelijke taken als zorg en onderwijs waar je de term nog tegen komt. Ik vermoed dat iedereen die met mensen werkt wel een roeping ervaart. Als je rijk wilt worden ga je echt wel wat anders doen.

Het is waar dat alles wat we behaald hebben in de ontwikkeling van de mens een hoop gebracht heeft, op gebied van bouw, techniek, zorg, reizen. Ik ben dankbaar dat de parodontoloog net in mijn tandvlees zat te snijden en het bot zo bewerkt heeft dat ik nu geen gapend gat meer heb naast mijn kies, omdat ik weet dat dat een plek is waar veel ziekten als bijvoorbeeld alzheimer mijn lijf binnen kan komen volgens de wetenschap. Het is fascinerend hoe we organen kunnen vervangen, wolkenkrabbers bouwen, en kunnen vliegen naar de maan.

'Zijn wij de verloren generatie?' hoor ik een jong mens zeggen. De verloren generatie, is dat wat we de jeugd willen vertellen of wIllen leren. Dat zij leven zonder hoop voor de toekomst vanwege het klimaat en hun best moeten doen op school, maar dat AI toch de meeste banen zal overnemen, dus ja....?

Of moet ik zeggen de systemen en ik mens. Want dit gaat over mij, maar ik vermoed niet alleen over mij, want dat is bijna nooit zo. Ik doe het niet goed in systemen, ze maken me ongelukkig en geven me een doods gevoel van binnen. Maar wat is dat eigenlijk? Wat is het systeem en wie ben ik binnen die systemen en wie ben ik dan erbuiten, en wat is erbuiten? Ik zie dat hier een groots onderzoeksterrein mogelijk is.

Daar zit ik dan, achter mijn computer, alleen. Opzoek naar de manier om in het systeem te komen om zorg te mogen leveren. Waar dat van af hangt? Van codes. Codes die mij gegeven worden of niet, afhankelijk van andere codes, codes waar men meningen over heeft. UW codes komen niet overeen, probeert u het over 48 uur nog eens.

Er zijn van die momenten dat me ineens iets duidelijk wordt en ik midden in een soort storm terechtkom. Na de mooie gesprekken hierover met verschillende mensen wordt het weer helder. Hoe ik inkrimp van de oordelen over elkaar, die ik om mij heen hoor rondvliegen. Lachen om anderen, gekke geintjes, afkeuring, en de vele andere manieren waarop het gebeurt. Ieder oordeel voelt als grote en kleinere pijnlijke pijlen. Ik merk de boosheid in mijzelf en had niet meteen door dat ik zelf in een oordelende spiraal kwam over die ander, over hoe die oordeelt.

Even in alle eerlijkheid, zegt iemand die bij de koffie naast me zit tegen me, maar een gele tong zou ik niet in mijn oogkas willen. Ik kan een grinnik bijna niet onderdrukken en kijk hem zo serieus mogelijk aan. Ik zou eerlijk gezegd geen enkele tong in mijn oogkas willen, antwoord ik. Tsjaaa, daar zou je wel eens gelijk in kunnen hebben maar ja het is natuurlijk zo dat dingen weet je wel en dat woord dat niet langer uitgesproken mag worden je weet wel..... z'n frustratie loopt op.