"Pijn is onvermijdelijk, lijden is een optie."
Pfffff, nou ga daar maar eens mee zitten. Dat lijden een keuze is. Woest maakte het mij toen ik het voor het eerst hoorde. Mijn lijden was Geen keuze. Er was lijden, mijn leven was niet zo gemakkelijk. En dan mocht ik nog niet klagen, want mensen in oorlogsgebied dan, of die kindertjes in de arme landen die honger hadden, was het hun keuze om te lijden?
Jaren zijn voorbij gegaan en ik leerde mediteren, ik leerde kijken naar wat er in mij gebeurde als er pijn was. Ik leerde reflecteren, stapje voor stapje te ontleden hoe het in mij werkt. En ineens zag ik het, lijden was wel een keuze, maar niet een gemakkelijke. En het inzicht verloste mij niet van het lijden, omdat ik ook zag dat lijden in vele gedaantes komt en de keuze zelf soms al een lijdensweg op zich kan zijn.
In mijn werk kom ik ook veel lijden tegen. Diepe donkere plekken waar mensen mij over vertellen. En wat zou ik ze graag helpen. Helpen te zien dat lijden een optie is, een keuze die gemaakt kan worden. Maar ik weet ook uit ervaring, dat als ik die keuze aanreik, ik in dat moment meer pijn toedien. Alsof je in een wond gaat prikken om een punt te maken.
En dus besluit ik keer op keer mijn eigen machteloosheid toe te laten, en daarmee te zien dat ik zelf lijd, onder het lijden van die ander. Het is in mij bijna niet te houden en dus wil ik die ander helpen, om zo minder lijden te ervaren, in mij. Een egoïstische reactie op de pijn van die ander, het gaat niet om die ander, het gaat om mij...
En in het moment van de onderkenning in mij, zit weer de keuze, mij te verbinden met die ander, met zijn of haar verhaal, de pijn, en het lijden. Er te zijn voor mijzelf en wat er in mij gebeurt, en dan er te zijn voor die ander, de ruimte te bieden voor alles wat er is, in dat moment, zonder dat er iets weggestopt hoeft te worden, of groter gemaakt hoeft te worden.
Ik kijk de man tegenover mij aan, en voorzichtig kijkt hij op. Het is nogal wat wat je vertelt, laat ik hem weten, en hij knikt. De tranen stromen over zijn wangen, stilletjes. Vol schuld en schaamte over hoe zijn leven niet is geworden, wat hij hoopte wat hij had gedacht, en over hoe hij het zelf verknalde. En ergens hoor ik de stemmen van zijn ouders, zijn opvoeders, zijn opa's en oma's. De stemmen van mijn ouders en voorouders, de collectieve stemmen over hoe wij allen iemand moeten worden door een goede baan, een gezin en een mooie auto voor de deur.
Wat doen we elkaar aan, al die verhalen, al die pijn en al dat lijden, het stille lijden, en het schreeuwende lijden. Het is allemaal een keuze, en ook weer niet. Want het is pas een keuze als je de keuze kunt zien. En tot die tijd hoop ik dat het lijden op compassie kan rekenen van de mensen die het wel zien, en niet de egoïstische variant, maar degene die ruimte maakt. Ruimte waarin op een dag het licht weer toegelaten kan worden op die plekken waar het ooit zo donker was.
~Marieke
Reactie plaatsen
Reacties