'Hoe lang mag sterven duren, hoe lang kunnen we dit proces verduren.'
Pijn bestrijden, bewustzijn verlagen, suïcide, euthanasie, allerlei manieren om controle te krijgen op de dood.
In de serie 'Dood voor beginners' (te zien via npo gemist) stelt een geriater de vraag of we mogelijkerwijs geen tijd meer hebben of nemen om te sterven. Sterven heeft nl tijd nodig, zeker als je het gehele proces van sterven begrijpt. Want dood gaan is niet dat laatste stukje in bed. Wanneer doodgaan begint is eigenlijk al een grote vraag op zich. Voor sommige mensen begint dood gaan bij de fysieke aftakeling en voor anderen kan er pas dood zijn als het leven stopt. Hoe dan ook is sterven een proces wat tijd nodig heeft. Hoe lang duurt dat proces dan?
Dat is een hele grote vraag en het antwoord is ook nog eens afhankelijk van wie de vraag beantwoord. De zorgverzekeraar vindt dat het drie maanden mag duren, als zorgverlener nemen we dat als uitgangspunt en verlengen we dat zo nodig met nog eens 3 maanden.
En daar lig jij. Je lijf geeft langzaam op, de ziekte heeft je te pakken, en goed ook. Maar jij, mooi mens, jij geeft nog niet op. Je levenslust twinkelt nog door je vermoeidheid heen. Je voelt dat de tijd dringt, maar weet niet precies wiens tijd. Die van je lijf, die van je geliefden, die van de dokter? De pijn van een aankomend overlijden is niet te doen, loslaten van je geliefden lijkt voor alle partijen niet te doen en er is een besef dat het onvermijdelijk is. Hoe neem je afscheid, voorgoed. De tranen stromen over je wangen als je erover verteld, en het raakt me diep. Ik kan alleen maar luisteren, meevoelen, en erkennen dat het een taak is die niet te doen is, en toch gedaan moet worden. Nou, toe maar zeg je, eerst maar even slapen.
Hoeveel tijd is er nog, vraagt zijn vrouw, en haal mijn schouders op. Ik heb geen idee, dagen, weken, maanden, dit is zij pad, zijn weg en een stukje wandelen jullie samen. Leven bij de dag, leven bij het uur, je slikt je tranen weg hoe moet ik dat dan doen als ik niks weet, snauwt ze. En ik, ik begrijp het, en ik heb geen idee hoe je dit moet doen. Ze gaat bij hem op de bank zitten en sluit haar ogen, eerst maar even slapen, hoor ik haar zeggen. En zachtjes sluip ik de kamer uit.
Hierbij de link naar de serie Door voor beginners: Dood voor beginners gemist? Start met kijken op NPO Start
Reactie plaatsen
Reacties
Beste Marieke,
Mooi bericht wat je schrijft. Het loslaten (je lichaam, je partner & kids, bezittingen, carrière, je verleden en je toekomst) is misschien wel het moeilijkste onderdeel van het sterven. Goed dat je dit onderwerp “gewoon” bespreekbaar maakt. Het is een prachtig onderwerp dat aandacht en discussie verdient.
Grt. Hans Bischot
Dank je wel Hans